Kun je zomaar geld uitlenen aan familie of vrienden?

Het is fijn om vrienden of familie te helpen door geld aan ze uit te lenen. Voor jou, als geldschieter, hoeft het bovendien niet nadelig te zijn. Ook bij een lening aan familie of vrienden kun je rente in rekening brengen. Houd wel in de gaten dat er ook risico’s aan kleven. Zo kan de Belastingdienst de pret bederven.

Wanneer je geld uitleent aan familie of vrienden, wordt dit een onderhandse lening genoemd. De lening gaat niet via de officiële instanties, wat ruimte geeft voor onderlinge afspraken. Zo kun je zelf de rente bepalen en is het aan jou hoeveel geld je uit wil lenen. Daarnaast wordt de lening niet geregistreerd bij het Bureau Krediet Registratie (BKR).

Geen maximum aan hoogte lening

De mate van vrijheid kan juist ook een risico zijn. Kredietverstrekkers zijn gebonden aan een maximum leenbedrag. Dit is om te voorkomen dat er onverantwoord hoge leningen worden verstrekt. Hierdoor wordt de kans kleiner dat mensen een lening aangaan die ze niet terug kunnen betalen. Bij een kredietverstrekker is de maximale lening afhankelijk van onder andere het inkomen en openstaande leningen of schulden. Bij het verstrekken van een lening wordt daarom altijd eerst het BKR geraadpleegd.

Jij, als particulier, bent echter niet verbonden aan deze regels en kunt zoveel geld uitlenen als je wilt. Ook als dit eigenlijk niet goed aansluit op de financiële situatie van de ontvanger. Houd de volgende zaken in je achterhoofd:

• Je weet niet of de lening verantwoord is. Met het verstrekken van een onverantwoorde lening, kan de lener (verder) in de financiële problemen raken. In dat geval help je jouw vriend of familielid niet.
• Bedenk dat er altijd een risico is dat de lening niet kan worden terugbetaald. Hoe gaan jullie hier mee om en kan jullie relatie deze tegenslag aan? Leg afspraken hierover vast, zodat je het niet pas hoeft te bepalen als de problemen zich aandienen.
• Kun je het geld daadwerkelijk missen? Zeker wanneer je een groot bedrag uitleent voor een lange periode is dit belangrijk. Ga dus vooraf na of je bij een financiële tegenvaller niet zelf in de problemen komt als je geld uitleent.

Rente

Net als een bank of andere geldverstrekker kun je rente rekenen bij het uitlenen van geld, ook aan familie of vrienden. Sterker nog, als je dit niet doet, is het geen lening maar een schenking. Bij het laatste moet je rekening houden met de regels van de Belastingdienst rond schenkingen.

De hoogte van de rente bepalen

Bij een onderhandse lening ben je vrij om zelf de rente te bepalen. Zorg wel dat deze marktconform is, anders ziet de Belastingdienst het rentevoordeel als een schenking. Wanneer het voordeel boven de schenkingsvrijstelling uitkomt, ben je mogelijk schenkbelasting verschuldigd. In dat geval kun je overigens wel zelf bepalen wie de schenkbelasting betaalt. Houd er rekening mee dat als de belasting vaak hoger is als de  geldverstrekker de belasting voor rekening neemt.

Met een marktconforme rente wordt een rente bedoeld die vergelijkbaar is met de rente van andere kredietverstrekkers. Er geldt vaak een marge van 25%. Is de rente bij een kredietverstrekker bijvoorbeeld 8%, dan mag de rente niet lager zijn dan 6 procent en niet hoger dan 10 procent.

Hogere rente vragen om risico te dekken

Misschien denk je, waarom zou je een hogere rente vragen dan bij een gemiddelde kredietverstrekker? Aan het uitlenen van geld kleven risico’s. Zo loop je het risico dat de lening niet wordt terugbetaald. Ter compensatie van dit risico kun je een hogere rente vragen. De vraag is uiteraard wel of een hogere rente passend is wanneer je de ontvanger van de lening goed kent.

Wil je problemen met de fiscus voorkomen? Onderbouw dan waarom je gekozen hebt voor een bepaalde rente. Dit kun je doen door de actuele rentestand op te nemen bij het opstellen van een contract.

Leg de afspraken van de lening vast

Het is verstandig om afspraken over de lening vast te leggen. Denk aan de hoogte van de lening, de termijn en de hoogte van de rente (en de onderbouwing daarvan). Denk ook na over lastige zaken. Wat doe je als de ontvanger het geld niet meer kan terugbetalen? Vind je het lastig om duidelijke afspraken op papier te zetten? Een notaris kan hierbij helpen. Uiteraard hangt hier wel een prijskaartje aan.

Lening opgeven bij de Belastingdienst

Wanneer je geld uitleent, moet je dit opgeven bij de belastingaangifte in Box 3. De fiscus ziet dit als een belegging en neemt aan dat je er rendement op maakt. Dit betekent dat er wordt uitgegaan van een zogenoemd forfaitair rendement dat wordt berekend op 6,17%. Over dit rendement betaal je vervolgens 32% belasting. Dit kan een extra reden zijn om niet een te lage rente te rekenen. Als jij namelijk in werkelijkheid een lager rendement ontvangt, verhoogt dit de belastingdruk. Mogelijk komt hier in de toekomst verandering in als de politiek geplande wijzigingen in Box 3 doorvoert.

Geld uitlenen aan familie of vrienden kan voor zowel de ontvanger als jezelf interessant zijn. Naast dat je iemand ermee helpt hoef je er niet op achteruit te gaan ten opzichte van een spaarrekening. Houd wel de risico’s in het oog. Maak goede schriftelijke afspraken met elkaar over de lening. Zo kun je voorkomen dat de goede verstandhouding in gevaar komt.

Jeroen Uppelschoten

Jeroen is een van de vennoten en financieel expert binnen Becam.nl. Hij is materie deskundige en houdt zich graag bezig met het optimaliseren van de processen om klanten zelfstandig te laten lenen. Daarnaast stuurt Jeroen het team aan van financieel experts om zo alle klanten snel aan een voordelige offerte te helpen. En dat alles volledig online.

“Wij streven naar een leenmarkt waarbij alle consumenten zelfstandig keuzes kunnen maken met betrekking tot het lenen van geld. Door onze volledige online processen en beveiligde mijn-omgeving kunnen klanten lenen tegen de laagste rentetarieven in de markt”

“Een beter aanbod dan je huisbank? Dat is mijn uitdaging en die ga ik graag aan”

Werkt in de financiële dienstverlening sinds	2000
Functie	Directeur en expert lenen
Opleidingen	HBO & relevante vakdiploma’s waaronder consumptief krediet en hypotheken.
Specialisatie	Geld lenen en hypotheken

Hobby’s

Koken en Wielrennen

Email adres: jeroen@becam.nl